शिक्षण विभागातील सर्वात मोठा TET घोटाळा – कोट्यवधींचा गैरव्यवहार उघड

छत्रपती संभाजी नगर – राज्यातील शिक्षण विभागात आतापर्यंतचा सर्वात मोठा घोटाळा उघडकीस आला आहे. TET (शिक्षक पात्रता परीक्षा) घोटाळा, बोगस शाळा, खोट्या शिक्षकांची नियुक्ती, बनावट पगारपत्रे, तसेच कोट्यवधी रुपयांचा अपहार यामध्ये समाविष्ट आहे. या प्रकरणातील सूत्रधार छत्रपती संभाजी नगर शहरातील पॉश भागात राहत असूनही, तो अद्याप पोलिस आणि विशेष तपास पथकाच्या (SIT) आवाक्याबाहेर आहे.

मिळालेल्या माहितीनुसार, २०११ पासून बोगस कागदपत्रांच्या आधारे शाळांना अनुदान, खोट्या आर्थिक मान्यता, TET नापास उमेदवारांकडून लाखो रुपये घेऊन त्यांना उत्तीर्ण दाखवणे, शिक्षण विभागाची वेबसाइट हॅक करून बनावट प्रमाणपत्र तयार करणे अशा प्रकारचे प्रकार सुरू होते. बोगस सेल्फ फायनान्स शाळांना अनुदान यादीत सामील करण्याचा मोठा घोटाळाही झाला आहे.

या भ्रष्ट कारभारात जिल्हा शिक्षण अधिकाऱ्यांपासून ते विभागीय उच्च पदस्थांपर्यंत अनेक अधिकारी सामील असल्याचा आरोप आहे. फक्त TET घोटाळ्यातूनच एका दलालाने २०० कोटी रुपये उकळल्याची माहिती समोर आली आहे. लाखो रुपये घेऊन नापास उमेदवारांना उत्तीर्ण दाखवले गेले असून, हे उमेदवार सध्या शिक्षक म्हणून पगार घेत आहेत.

महमूद खान या सामाजिक कार्यकर्त्यांनी दिलेल्या तक्रारीत संपूर्ण प्रकरणाचा तपशील दिला आहे. त्यांनी या घोटाळ्यांमध्ये सहभागी सर्व दोषींना त्वरित अटक करून कडक कारवाई करण्याची मागणी केली आहे. तसेच, फसवणूक करून उत्तीर्ण झालेल्या उमेदवारांकडून पगार आणि घेतलेले पैसे परत वसूल करण्याचेही आवाहन केले आहे.

सरकार आणि प्रशासनाकडून या प्रकरणात अद्याप पुरेशी आणि आक्रमक कारवाई झाली नसल्याने शिक्षण क्षेत्रात अराजकता पसरली आहे. या घोटाळ्यामुळे विद्यार्थ्यांचे भविष्य धोक्यात आले असून, शिक्षण विभागाच्या पावित्र्यावरच प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे:

विदर्भ आणि मराठवाडासह शैक्षणिक फसवणुकीची मुळे आता संपूर्ण महाराष्ट्रात पसरली आहेत. मुख्यमंत्री यांनी राज्यातील सर्व शैक्षणिक संस्थांची सखोल चौकशी करण्याचे आदेश दिल्यानंतर अनेक बोगस शाळा आणि भ्रष्ट अधिकारी उघडकीस आले आहेत. काहींना पोलिसांनी अटक केली असून, अनेक जण पळून गेले किंवा लपून बसले आहेत.

सूत्रांच्या माहितीनुसार, दोषी लोक कायदेशीर कारवाई टाळण्यासाठी विविध मार्गांनी प्रकरणे मिटवण्याचा प्रयत्न करत आहेत. काही ठिकाणी राजकीय दबाव टाकण्याचेही अपयशी प्रयत्न झाले आहेत.

तपासात धुळे, मालेगाव, बीड, पेरचानी यांसारख्या भागातील शाळांमध्ये बनावट आयडीच्या मदतीने बोगस विद्यार्थी दाखवणे, खोट्या शिक्षक नियुक्त्या, आणि बनावट पगार घेण्याचे प्रकार स्पष्ट झाले आहेत. त्यामुळे अनेक शिक्षण अधिकारी, मुख्याध्यापक आणि दलालांना अटक करण्यात आली आहे.

तसेच, शिक्षण विभागाची वेबसाइट हॅक करून बोगस शाळांना मान्यता देणे आणि सरकारकडून पगार उकळण्याचे रॅकेटही उघड झाले आहे. हा घोटाळा खानदेश, मराठवाडा, विदर्भासह अनेक जिल्ह्यांमध्ये पसरलेला आहे.

SIT तपासानंतर मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी नागपूर, वर्धा, अहमदनगर आणि इतर जिल्ह्यांतील शाळांचीही चौकशी करण्याचे आदेश दिले आहेत. यात अनेक शिक्षक, संस्था आणि अधिकारी आरोपी म्हणून समोर आले आहेत.

महाराष्ट्रभर खळबळ उडवणाऱ्या शालार्थ आयडी घोटाळ्यात मोठी कारवाई करण्यात आली आहे. नागपूरचे शिक्षण अधिकारी सिद्धेश्वर कडू आणि हायस्कूल शिक्षण अधिकारी रुबिनी कंभार यांना पोलिसांनी अटक केली आहे.

तपासात उघड झाले की, या दोन्ही अधिकाऱ्यांनी २०२२ पासून ३९८ बोगस शाला रथ आयडी तयार करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली. या बनावट आयडींच्या आधारे खोट्या शिक्षकांची नियुक्ती करून त्यांच्या पगारासाठी सरकारकडून कोट्यवधी रुपये काढले गेले. या प्रकारामुळे सरकारला १०० कोटी रुपयांहून अधिक आर्थिक नुकसान झाले आहे.
एसआयटीच्या तपासानुसार, उपसंचालक शिक्षण कार्यालयाने शाला रथ आयडीचे आदेश कधीच दिले नव्हते, परंतु काही अप्रामाणिक वरिष्ठ अधिकारी आणि कर्मचाऱ्यांच्या संगनमताने ऑनलाइन प्रणालीचा गैरवापर करण्यात आला. या घोटाळ्याची तक्रार कनिष्ठ प्रशासकीय अधिकारी रविंदर पायल यांनी सायबर क्राइम पोलिसात केली होती.

न्यायालयाने दोन्ही आरोपींना न्यायालयीन कोठडीत ठेवण्याचे आदेश दिले आहेत, मात्र पोलिस दोघांची पोलिस कोठडी मिळवण्यासाठी पुनर्विचार याचिका दाखल करणार आहेत. आतापर्यंत या घोटाळ्याशी संबंधित १४ वरिष्ठ अधिकारी, ३ प्रादेशिक शिक्षण उपसंचालक, ३ शिक्षण अधिकारी, २ शाळा संचालक आणि २ प्रमुख यांच्यासह २० हून अधिक जणांना अटक झाली आहे.