दुटप्पी राजकारण: हिंदुत्ववादी वक्तव्यांना मोकळीक, मुस्लिम प्रत्युत्तराला बंधन
अहिल्यानगरमधील अजित पवार यांच्या राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाचे आमदार संग्राम जगताप यांनी मुस्लिम समाजाविरुद्ध आक्षेपार्ह वक्तव्य करून पुन्हा एकदा राजकारणातील दुटप्पीपणाचा चेहरा समोर आणला आहे. असे प्रकार नवे नाहीत, पण यावरून भारतीय राजकारणातील एक कटू सत्य पुन्हा उघड झाले आहे – हिंदुत्ववादी भूमिका घेत मुस्लिम समाजाला लक्ष्य करणाऱ्या नेत्यांना मोकळीक मिळते, पण त्याच पक्षातील एखाद्या मुस्लिम नेत्याने प्रत्युत्तर दिले तर त्याला तात्काळ धारेवर धरले जाते. ही दुटप्पी मानसिकता भारतीय राजकारणाचा खरा चेहरा आहे का?
संग्राम जगताप यांनी मुस्लिम समाजाविरुद्ध केलेल्या वक्तव्याने केवळ त्यांच्या पक्षाचीच नव्हे, तर संपूर्ण महायुती गटाची अस्वस्थता वाढवली आहे. अजित पवार, जे स्वतःला धर्मनिरपेक्ष नेते म्हणवतात, त्यांनी या प्रकरणी संग्राम जगताप यांना कठोर फटकारले, पण ही कारवाई किती खरी आणि किती दिखाऊ आहे, हा प्रश्न कायम आहे. कारण अशा घटनांमध्ये पक्षाकडून नेहमीच "हात वरच्या वर झटकण्याची" पद्धत अवलंबली जाते. संग्राम जगताप यांचे वक्तव्य हे त्यांचे वैयक्तिक मत आहे, असे सांगून पक्ष आपली जबाबदारी झटकतो. पण जेव्हा एखादा मुस्लिम नेता असेच प्रत्युत्तर देतो, तेव्हा त्याला पक्षातून बाहेरचा रस्ता दाखवला जातो किंवा त्याच्यावर कारवाईचा बडगा उगारला जातो. हा दुटप्पीपणा का?
भारतीय राजकारणात हिंदुत्ववादी विचारांना खतपाणी घालणाऱ्या नेत्यांना नेहमीच एक प्रकारचे संरक्षण मिळते. त्यांचे वक्तव्य कितीही आक्षेपार्ह असले, तरी ते "वैयक्तिक मत" म्हणून मोकळे सोडले जातात. पण मुस्लिम समाजातील नेत्याने जर याच भाषेत प्रत्युत्तर दिले, तर त्याला "समाजात तेढ निर्माण करणारा" ठरवले जाते. ही मानसिकता केवळ पक्षापुरती मर्यादित नाही, तर ती आपल्या समाजाच्या आणि राजकारणाच्या रक्तवाहिन्यांमध्ये भिनली आहे. यामागचे कारण स्पष्ट आहे – निवडणुकीत मतांचे ध्रुवीकरण. मुस्लिम समाजाला लक्ष्य करून केलेली वक्तव्ये बहुसंख्य मतदारांना आकर्षित करतात, असा काही नेत्यांचा समज आहे. पण हीच रणनीती जेव्हा उलट्या दिशेने येते, तेव्हा पक्षांना आपली "धर्मनिरपेक्ष" प्रतिमा जपण्याची घाई होते.
अजित पवार यांनी संग्राम जगताप यांना फटकारले असले, तरी यामागे खरी सुधारणेची इच्छा आहे की निव्वळ राजकीय खेळ, हे पाहणे गरजेचे आहे. कारण अजित पवार स्वतः मुस्लिम समाजाला पाठिंबा देण्याचा प्रयत्न करतात, जसे की बकरी ईदच्या वेळी पशु तपासणी शुल्कात कपात करणे. पण त्याचवेळी त्यांच्या पक्षातील आमदार जर उघडपणे मुस्लिमविरोधी वक्तव्य करत असतील, तर हा विरोधाभासच आहे. यामुळे सामान्य जनतेचा राजकारण्यांवरील विश्वास उडतो. एकीकडे धर्मनिरपेक्षतेचा टेंभा मिरवायचा आणि दुसरीकडे अशा वक्तव्यांना थारा द्यायचा, ही रीत थांबायला हवी.
या दुटप्पी मानसिकतेचा सर्वात मोठा फटका समाजाला बसतो. संग्राम जगताप यांच्यासारखी वक्तव्ये समाजात तेढ निर्माण करतात, आणि याचा परिणाम सामान्य माणसाच्या दैनंदिन जीवनावर होतो. वंचित बहुजन आघाडीसारख्या पक्षांनी याविरुद्ध आवाज उठवला आहे, पण जोपर्यंत मुख्य प्रवाहातील पक्ष या मानसिकतेला पूर्णपणे नाकारत नाहीत, तोपर्यंत हा प्रश्न सुटणार नाही. राजकारण हे समाजाला एकत्र आणण्यासाठी असावे, फक्त मतांसाठी द्वेष पसरवण्यासाठी नाही.
आता प्रश्न असा आहे की, अजित पवार आणि त्यांचा पक्ष खरोखरच संग्राम जगताप यांच्यावर कठोर कारवाई करणार का? की हा फक्त एक राजकीय ड्रामा आहे, ज्याचा पडदा निवडणुकीनंतर खाली येईल? भारतीय राजकारणाने आता या दुटप्पीपणाला पूर्णविराम द्यायला हवा. प्रत्येक समाजाला समान आदर आणि संधी मिळायला हवी, मग तो कोणताही धर्म असो. जोपर्यंत अशी वक्तव्ये करणाऱ्यांना पक्ष आणि समाजाकडून कठोर शिक्षा होत नाही, तोपर्यंत हा "धमाल राजकारणा"चा खेळ सुरूच राहील. आणि यात सामान्य माणूसच भरडला जाईल.
--डॉ. रियाज़ देशमुख, एसीपी (रि), छत्रपती संभाजी नगर
